Başkanlık ve Parlamenter Rejimlerde İşçi Hakları ve İnsani Gelişme Raporu
- Başkanlık rejimine sahip ülkelerde temel işçi hakları ve sendikal haklar daha yoğun biçimde ihlal ediliyor
- Sendikal hakların en güvencede olduğu ülkelerin yüzde 84’ü parlamenter rejime sahip ülkeler
- Sendikal hakların en ağır biçimde ihlal edildiği ülkelerin yüzde 71’i başkanlık ve yarı başkanlık rejimine sahip
- Başkanlık rejiminde sendikalaşma ve toplu sözleşme kapsamı parlamenter rejime göre çok daha düşüktür
- Parlamenter rejimlerde ortalama sendikalaşma oranı yüzde 29 iken, başkanlık rejimlerinde yüzde 12 düzeyinde
- Parlamenter rejimlerde toplu sözleşme kapsamı yüzde 48 iken, başkanlık rejimlerinde yüzde 27’dir
- Başkanlık rejimlerinde işçiler daha uzun çalışıyor ve “iş kazaları” sonucu daha çok ölüyor
- Başkanlık rejimlerinde ortalama çalışma süresi 42,5 saat iken, parlamenter rejimlerde 37,6 saattir
Bu rapor ülkelerin siyasal rejimlerine göre temel işçi haklarını ve insani gelişme durumunu incelemektedir. Raporun amacı başkanlık ve parlamenter rejimlerde işçi haklarını ve insani gelişme durumunu karşılaştırmalı olarak ele almaktır. Raporda dünyadaki pek çok başkanlık ve parlamenter rejimlere sahip ülke karşılaştırılmaktadır.
Ülkemizin yüz elli yıla yaklaşan parlamenter geleneğine ve uygulamasına son verilmek isteniyor. Meclis’in işlevsiz olacağı, kuvvetler birliğine dayalı bir tek adam rejimi ile yüz yüzeyiz. Ülkemizde başkanlık rejiminin önümüzdeki günlerde referanduma sunulacak olması nedeniyle dünya örneklerini incelemek önem taşıyor. Dünyada uygulanan başkanlık rejimleri nasıl sonuçlar doğurdu? Bu rejimlerde işçi haklarının, sendikal hakların durumu nedir? Başkanlık rejimi mi yoksa parlamenter rejim mi işçi hakları ve sendikal haklar açısından daha yararlıdır? Rapor bu sorulara yanıt aranmaktadır.
Raporda farklı kategorilere göre başkanlık rejimi ve parlamenter rejim karşılaştırılmaktadır. Sendikal hakların korunma düzeyi, sendikalaşma, toplu pazarlık, çalışma süreleri, iş kazaları, gelir eşitsizliği, insani gelişme ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi konularda farklı siyasal rejimler karşılaştırılmaktadır.
Araştırma bulguları ele alınan bütün kategorilerde parlamenter rejimin başkanlık rejiminden üstün olduğunu göstermektedir. İşçi hakları ve sendikal haklar parlamenter rejimlerde daha çok korunmakta, başkanlık rejimlerinde daha çok ihlal edilmektedir. Sendikalaşma ve toplu pazarlık düzeyi parlamenter rejimlerde daha yüksek başkanlık rejimlerinde daha düşüktür. Çalışma süreleri parlamenter rejimlerde daha kısadır. Ölümlü iş kazaları başkanlık rejiminde parlamenter rejimlerin iki katıdır. İnsani gelişme düzeyi parlamenter rejimlerde daha yüksektir.
Parlamenter rejimlerde demokratik katılım kanallarının çok daha fazla olması, işçilerin ve sendikaların seslerini duyurma imkanlarının daha fazla olması nedeniyle parlamenter rejimlerde işçi hakları ve sendikal haklar daha gelişkindir.
