- Resmi enflasyon halkın yaşadığı enflasyonu yansıtmıyor!
- TÜİK’in ortalama gıda enflasyonu düşük gelir gruplarının alım gücünü yansıtmıyor
- Emeklilerde ve dar gelirlilerde gıda enflasyonu yüzde 66-85 aralığında!
- 2003:100 bazlı TÜFE Endeksi 1.351’e gıda fiyatları endeksi 1.993’e yükseldi.
2023 Haziran dönemine ait Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 5 Temmuz 2023 tarihinde yayımlandı. TÜİK verilerine göre TÜFE’deki (2003:100) değişim 2023 Haziran’da bir önceki aya göre yüzde 3,92, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 19,77, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 59,95 bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38,21 olarak gerçekleşti.
TÜİK, Haziran 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 53,92 olarak açıkladı. Ancak TÜİK tarafından yayımlanan resmi enflasyon oranları farklı gelir gruplarının gerçeğini yansıtmıyor. Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği gıda enflasyonunu yeniden hesaplıyoruz. Yaptığımız hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 53,9 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 66,2 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 61,5 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 70,5, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 84,7 olarak gerçekleşti.
Dördüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 51,6 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 39,3 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 85 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 39 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.
TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 yılında 117 olan TÜFE, Haziran 2023’te 1.352’ye yükseldi. 2005’te 110 olan gıda fiyatları endeksi ise 2023’te 1.994’e yükseldi. Böylece 2005’ten bu yana TÜFE 1.235 puan, gıda fiyatları endeksi 1.884 puan arttı. 2005’te yüzde 8,95 olan enflasyon oranı 2023’te yüzde 38,21 oldu. 2005’te yüzde 5,95 olan gıda enflasyonu ise 2023’te yüzde 53,92’ye yükseldi.
Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Şubat 2023’te 2003:100 bazlı TÜFE endeksi 1.351 olurken, gıda enflasyonu endeksi 1.993 oldu.
Metodolojik not: Dar gelirlilerin ve emeklilerin gıda enflasyonu hesabında, TÜİK’in gelire göre tüketim harcamasının ve temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (2022) verileri ile ana harcama gruplarına göre TÜFE verileri esas alındı.
