DİSK üyesi Genel-İş Araştırma Dairesi Emek Araştırma tarafından hazırlanan “Kamuda ve Genel İşler İşkolunda İstihdam Raporu” 1 Kasım 2023 tarihinde yayımlandı.
Kamu harcamalarına ayrılan pay, bir toplumun eğitim, sağlık gibi kamusal hizmetlere erişimini, faydalanmasını ve yaşam kalitesini yansıtır. Ülkelerin, genellikle GSYH’lerinin yaklaşık yarısını kamu harcamalarına ayırdıklarını görmekteyiz.
“Kamu harcaması”, devleti temsilen hükümet, yerel yönetimler ve diğer kamu kurumları tarafından yapılan harcamaları içerir. Bu harcamalar genellikle kamu hizmetleri sağlama, altyapı geliştirme, eğitim, sağlık, savunma ve güvenlik gibi alanlarda gerçekleşir. Kamu harcamalarının, bir ülkenin ekonomik büyümesi, istihdamı, refahı ve sosyal güvenliği üzerinde önemli bir etkisi vardır. Ancak, Türkiye’de bu politikaların hayata geçirilmesi için yapılan kamu harcamaları yetersizdir. OECD verilerine göre, GSYH içinde kamu harcamalarına ayrılan payın üye ülkelerdeki ortalaması yüzde 46,3’tür. Birçok Avrupa ülkesinde bu oran yüzde 40 ila 60 arasında değişmektedir. Örneğin, İngiltere’de bu oran yüzde 46,5; Fransa’da yüzde 58,1; Almanya’da yüzde 49,7 ve İtalya’da yüzde 56,7’dir. Türkiye’de ise bu oran, Avrupa ülkelerinin oldukça gerisinde ve OECD ülke ortalamasının 10 puan altında, yüzde 35,8’dir.
Kamuda istihdam, kamu harcamaları ve genel işler işkolunda istihdam verilerinin OECD ve AB ülke düzeyleri ve ortalamaları ile karşılaştırıldığı raporun özetle önemli başlıkları şöyledir:
- Kamuda Sosyal Harcamalar Yetersiz!
2020 yılında kamu sosyal harcamalarına ayrılan pay GSYH’nin yüzde 17,6’sı iken; 2022’de 4 puan azalarak yüzde 13,3’e; 2023 ilk dönemi için ise yüzde 14,5’e gerilemiştir.
- Kamuda Eğitim, Sağlık ve Sosyal Korumaya Dönük Politikalar Yetersiz!
Kamu hizmetleri içerisinde eğitim, sağlık ve sosyal korumaya ayrılan payları incelediğimizde; GSYH’den kamusal hizmetlere en az ayrılan payın “eğitim” olduğu görülmektedir. GSYH içinde eğitime ayrılan pay yalnızca yüzde 3,2’dir. Sağlık hizmetlerine ayrılan pay ise pandemi süreci haricinde hiç artmamış olup GSYH’nin yüzde 3,7’sidir.
- Kamuda İstihdam Yetersiz: Türkiye’de Kamu İstihdamı OECD
Ortalamasının 5 Puan Altında.
Türkiye’de kamu sektöründeki istihdam oranı OECD ülkeleri ortalamasının 5 puan altında seyretmektedir. 2021 verilerine göre, Türkiye’de toplam istihdam içinde kamu sektöründeki istihdam oranı yüzde 13,4 iken; OECD üye ülkeleri ortalamasında bu oran yüzde 18,6’dır.
Bu durum, kamu hizmetlerine olan talebi karşılayamamanın yanı sıra ülkedeki işsizlik oranlarını da etkilemektedir.
- Kamuda İstihdamın Sadece Yüzde 34’ü Kadın!
Diğer Avrupa ülkelerinde ve OECD ülkelerinde kamu sektöründe kadın istihdamı oldukça yüksekken Türkiye’de kamuda çalışan kadınların oranı oldukça düşüktür. Fransa’da kamu sektöründe çalışanların yüzde 64,6’sı kadınken Türkiye’de bu oran yüzde 34,8’de kalmaktadır.
Ayrıca;
- Her 10 Kişiden 8’i Özel Sektörde, 2’si Kamuda İstihdam Ediliyor!
- Kamu İstihdamı Seçimlere Endeksli!
- Belediyelerde İstihdamın Yüzde 17’si Memur, Yüzde 82’si İşçi!
- Genel İşler İşkolunda İstihdamın Yüzde 70’i Belediyelerde Çalışıyor!
- Genel İşler İşkolunda Sendikalaşma Oranı Yüzde 58, Toplu İş Sözleşmesi Kapsamındaki İşçi Oranı ise Yüzde 41,1’dir!
- Son Dört Yılda, Genel İşler İşkolunda 400’den Fazla İşçi İş Kazası Nedeniyle Hayatını Kaybetti!
