Depremin yaralarını sarmak için bilime, sosyal haklara, sosyal devlete ve dayanışmaya ihtiyacımız var!

Depremin yaralarını sarmak ve ülkeyi yeniden kurmak için acil sosyal politika talepleri

Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Gaziantep, Malatya, Diyarbakır, Adana, Şanlıurfa, Osmaniye ve Kilis illerimizde büyük bir yıkıma yol açan depremde yaşamını kaybeden insanlarımızın ailelerine ve yakınlarına başsağlığı ve yaralılara acil şifalar diliyoruz.

6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli deprem büyük bir felakete dönüşerek tüm Türkiye’yi derinden sarstı. Cumhuriyet tarihinin en büyük felaketine dönüşen depremde on binlerce kişi yaşamını yitirdi, can kayıpları her geçen gün artıyor. Deprem hem büyük bir insani yıkıma hem de sosyo-ekonomik açıdan ciddi sorunlara yol açtı.

Depremleri önlemek mümkün değildir ancak depremin bir felakete dönüşmesini ve doğal risklerin yıkıcı sonuçlarını önlemek mümkündür. Gerek deprem öncesinde gerekse deprem sırasında ve sonrasında alınacak önlemler ve hazırlıklar ile depremin insani ve sosyal bir felakete dönüşmesi engellenebilir.

Yaşadığımız büyük felaketin asıl sebebi bilimin esas alınmaması, kamuculuğun, planlamanın ve sosyal devletin terk edilmesidir. Depremle birlikte piyasacılık, rantçılık ve sermayenin ihtiyaçlarını önceleyen politikalar da çökmüştür. Bu büyük felaket sadece teknik bir konu değildir, mesele sadece bir teknik ihmal meselesi değildir. Deprem doğaldır ancak felaket sistemsel bir sorundur, izlenen politikaların bir sonucudur. Deprem değil ama deprem sonrası yaşananlar siyasal ve sınıfsaldır.

Deprem öncesinde önlemlerin alınmaması, deprem sonrasında etkin bir arama kurtarma çalışmasının yapılmaması, ciddi bir organizasyonsuzluk yaşanması, devlet kurumlarının mevzuattan doğan yetkilerini dahi kullanmaktan kaçınması ve bunların sonucunda yaşanan gecikme nedeniyle çok sayıda insanın enkaz altında yaşamını yitirmesinin hesabı mutlaka sorulmalıdır. Depremin felakete dönüşmesinin sorumluluğu esas olarak hükümetindir. 21 yıldır ülkeyi yönetenler bu felaketin esas sorumlularıdır. Sorumluluk birkaç müteahhit, bürokrat ve teknokrata yıkılamaz. Kişisel sorumluluğu olanlar etkin biçimde yargılanmalı ve cezalandırılmalıdır ancak felaketin siyasal sorumluları da hesap vermelidir.

DİSK depremin felakete dönüşmesine yol açan vahim hataları dile getirmeye devam edecek, sorumluların hesap vermesi için mücadele edecek ve böylesi bir felaketin bir daha yaşanmaması için elinden gelen çabayı gösterecektir. DİSK depremin yarattığı büyük felaketin yaralarının bir an önce sarılması için bütün kamusal olanakların ve toplumsal dayanışmanın seferber edilmesi gerektiğine inanmaktadır. Bunun için bir dizi acil sosyal politika önlemine ihtiyaç vardır. Bunlar çalışma hayatı, iş ve gelir güvencesi, sosyal güvenlik, barınma ve eğitim olmak üzere acil ve derhal alınması gereken sosyal politika önlemlerini kapsamaktadır. DİSK bu temel yaklaşımla aşağıdaki sosyal politika önlemlerinin hızla hayata geçirilmesini talep etmektedir.

DİSK acil olarak hayata geçirilmesi gereken sosyal politika önlemlerini ve önerilerini aşağıda sıralamaktadır:

  • Depremzedelere yaşamlarını sürdürmek ve yeniden kurabilmek için doğrudan veya dolaylı çeşitli kamusal destekler sağlanmalıdır.
  • Depremzedelerin elektrik, su, doğalgaz ve iletişim fatura borçları silinmelidir. Depremzedeler bu hizmetlerden bedelsiz yararlanmalı, depremzedelerin vergi borçları ile kredi kartı ve ihtiyaç, konut ile taşıt kredi borçları silinmelidir.
  • Depremzedelere yeterli kira ve ev eşyası desteği sağlanmalıdır
  • Depremde hayatını kaybedenlerin hak sahiplerine prim ödeme ve çalışma süresi koşulları aranmaksızın ölüm aylığı bağlanmalıdır.
  • Deprem sebebiyle meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybedenler prim ve sigorta süresi şartı aranmaksızın malul sayılmalı ve malullük sigortasından aylık bağlanmalıdır.
  • Depremden zarar görmüş işçilerin korunması için derhal işten çıkarma (fesih) yasağı getirilmelidir.
  • Depremzede işsizler önkoşul aranmaksızın işsizlik ödeneğinden yararlanmalıdır.
  • Deprem bölgesinde kısa çalışma ödeneği ön koşulsuz verilmelidir.
  • Deprem nedeniyle işten ayrılmak isteyen depremzedelerin kıdem tazminatı ödenmelidir.
  • Afetle mücadele kapsamında yeni istihdam yaratılmalı ve işverenlere afetzede çalıştırma yükümlülüğü getirilmelidir.
  • Enkaz kaldırma çalışmaları sırasında işçi sağlığı ve halk sağlığı kurallarına uyulmalıdır.
  • Güvenli konutlar oluşturuluncaya kadar depremzedeler geçici olarak konaklama tesisleri ile uygun kamu tesislerine yerleştirilmeli, KYK yurtlarında üniversite öğrenimine devam eden öğrenciler barınmaya devam etmelidir. Uzaktan eğitime geçmeye zorlanan üniversite öğrencilerinin öğrenimlerine örgün olarak devam etmesi sağlanmalıdır.
  • 17 Ağustos 1999 depremi sonrasında olduğu gibi, deprem bölgesinde uygun ders alanı tahsis edildikten sonra eğitim-öğretim sürdürülmelidir.
  • Deprem sonrası kurulan yaşam alanları kadın ve çocuk depremzedeler için güvenli olmalıdır.
  • Deprem bölgesindeki çocuklara yönelik destek hizmetleri acilen oluşturulmalıdır.
  • Çalışma hayatındaki kadın depremzedelere yönelik özel önlemler alınmalıdır.
  • Deprem sonrası artacak yoksulluk nedeniyle kadın ve çocukların uğrayabilecekleri şiddet ve istismara yönelik özel önlemler hayata geçirilmelidir.

DEPREMİN YARALARINI SARMAK İÇİN DİSK’İN ACİL SOSYAL POLİTİKA ÖNERİ VE TALEPLERİ” BAŞLIKLI METNE ULAŞMAK İÇİN GÖRSELE TIKLAYINIZ.