- TÜİK’in tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 58,94, aylık yüzde 9,09 oldu!
- TÜİK’e göre yıl başından bu yana fiyatlar yüzde 43,1 arttı!
- Son iki ayda (temmuz-ağustos) fiyatlar yüzde 19,4 arttı!
- Yükselmeye devam etmesine rağmen resmi enflasyon halkın yaşadığı enflasyonu yansıtmıyor!
- Emeklilerin ve dar gelirlilerin gıda enflasyonu yüzde 90-115 arasında!
- 2003:100 bazlı TÜFE Endeksi 1.614’e gıda fiyatları endeksi 2.329’a yükseldi.
- TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor.
2023 Ağustos dönemine ait TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 4 Eylül 2023’te yayımlandı. TÜİK verilerine göre TÜFE’deki (2003:100) değişim 2023 Ağustos’ta bir önceki aya göre yüzde 9,09, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 56,28, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 43,06 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 58,94 oldu. Sadece iki aylık tüketici enflasyonu yüzde 19,4 oldu. Resmi enflasyondaki tırmanış sürüyor.
TÜİK, Ağustos 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 72,9 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor. Madde fiyatları halen karartılmış durumda. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor.
Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği gıda enflasyonunu yeniden hesaplıyoruz. Yaptığımız hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 72,9 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 89,5 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 83,1 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 95,2 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 114,4 olarak gerçekleşti.
Yüksek gelir gruplarının daha düşük enflasyon hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 69,7 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 53 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 114,4 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 53 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.
TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 yılında 117 olan TÜFE, Ağustos 2023’te 1.614’e yükseldi. 2005’te 108 olan gıda fiyatları endeksi ise 2023’te 2.329’a yükseldi. Böylece 2005’ten bu yana TÜFE 1.497 puan, gıda fiyatları endeksi 2.221 puan arttı. 2005’te yüzde 7,9 olan enflasyon oranı 2023’te yüzde 58,9 oldu. 2005’te yüzde 3,5 olan gıda enflasyonu ise 2023’te yüzde 72,9’a yükseldi.
Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Ağustos 2023’te 2003:100 bazlı TÜFE endeksi 1.614 olurken, gıda enflasyonu endeksi 2.329 oldu.
Metodolojik not: Dar gelirlilerin ve emeklilerin gıda enflasyonu hesabında, TÜİK’in gelire göre tüketim harcamasının ve temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (2022) verileri ile ana harcama gruplarına göre TÜFE verileri esas alındı.
