- TÜİK’in tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre yıllık enflasyon yüzde 64,8!
- Resmi gıda enflasyonu yüzde 72. Dar gelirlinin gıda enflasyonu yüzde 113,1!
- Son altı (temmuz-ağustos-eylül-ekim-kasım-aralık) ayda fiyatlar resmi olarak yüzde 37,6 arttı!
- Yükselmeye devam etmesine rağmen resmi enflasyon halkın yaşadığı enflasyonu yansıtmıyor!
- Gıda fiyatları endeksi ile genel endeks arasındaki fark açılıyor.
- Resmi verilere göre 2005’ten bu yana ortalama fiyatlar 15 kat, gıda fiyatları ise 23 kat arttı!
- TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor.
2023 Aralık dönemine ait TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 3 Ocak 2024’te yayımlandı. TÜİK verilerine göre TÜFE’deki (2003:100) değişim 2023 Aralık’ta bir önceki aya göre yüzde 2,93, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 53,86, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 64,77. Memur maaşlarını ve emekli aylıklarını belirleyecek olan altı aylık tüketici enflasyonu ise yüzde 37,6 oldu. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor. TÜİK, şaibeli verileriyle milyonların ekmeğiyle oynamaya devam ediyor.
TÜİK, Aralık 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 72 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor. Madde fiyatları halen karartılmış durumda. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor.
Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği gıda enflasyonunu yeniden hesaplıyoruz. Yaptığımız hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 72 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 88,4 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 82,1 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 94,1 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 113,1 olarak gerçekleşti.
Yüksek gelir gruplarının daha düşük enflasyon hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 68,9 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 52,9 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 113,1 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 52,4 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.
TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 yılında 122,6 olan TÜFE endeksi, Aralık 2023’te 1859,3’e yükseldi. 2005’te 116 olan gıda fiyatları endeksi ise 2023’te 2,675’e yükseldi. Böylece TÜFE 2005’ten bu yanda 15 kat; gıda fiyatları ise 2005’ten bu yana 23 kat arttı. 2005’te yüzde 7,7 olan yıllık enflasyon oranı 2023’te yüzde 64,7 oldu. 2005’te yüzde 4,9 olan yıllık gıda enflasyonu ise 2023’te yüzde 72’ye yükseldi.
Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Aralık 2005’te TÜFE’yle aynı seyreden gıda fiyatları endeksi Aralık 2023’te TÜFE’nin 816 puan (yüzde 43,8) üstüne çıktı.
Metodolojik not: Dar gelirlilerin ve emeklilerin gıda enflasyonu hesabında, TÜİK’in gelire göre tüketim harcamasının ve temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (2022) verileri ile ana harcama gruplarına göre TÜFE verileri esas alındı.