- Aralık 2002’de yüzde 29,7’lik bir enflasyon devralan AKP 20 yılda enflasyonu 55 puan artırmış oldu.
- Resmi enflasyon gelir gruplarının alım gücünü yansıtmıyor. DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamaya göre emeklilerin gıda enflasyonu yüzde 131, en yoksul ikinci yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 132, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubunun enflasyonu ise yüzde 151 olarak gerçekleşti.
- Kasım 2012’de 212 olan TÜFE, Kasım 2022’de 1.115, Kasım 2012’de 2017 olan gıda fiyatları endeksi Kasım 2022’de 1.527 oldu.
TÜFE’deki (2003=100) değişim 2022 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 2,88, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 62,35, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 84,39 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 70,36 olarak gerçekleşti.
TÜİK’e göre artışın en yüksek olduğu üç ana harcama gurubu ise sırasıyla, yüzde 107,03 ile ulaştırma, yüzde 102,55 ile gıda ve alkolsüz içeçekler ve yüzde 92,83 ile ev eşyası oldu. Böylece ulaştırmada üç haneli enflasyon gerçekleşti.
TÜİK’e göre Yurt İçi-Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) (2003=100) ise 2022 Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,74 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 136,02 olarak gerçekleşti. Yİ-ÜFE’nin artış hızı yavaşlamış olsa da yükselme eğilimi devam ediyor. TÜFE ile Yİ-ÜFE arasındaki makas Kasım 2022’de 51,63 puan olarak geçekleşti.
TÜİK tarafından yayımlanan resmi enflasyon oranları farklı gelir gruplarını yansıtmıyor. Resmi enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği enflasyonu yeniden hesaplıyoruz. Yaptığımız hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 102,6 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 130,7 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 11,4 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 132,1, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 151,4 olarak gerçekleşti.
Dördüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 101,6 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 75,4 oldu. Böylece en yoksul gelir grubu yüzde 151,4 oranında gıda enflasyonu hissederken, en yüksek gelir grubu ise yüzde 75,4 oranında gıda enflasyonu hissetmiş oldu. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.
Kasım 2022’de yüzde 84,4 olan resmi enflasyon oranı AKP dönemi için yeni bir rekor anlamına geliyor. Aralık 2002’de yüzde 29,7’lik bir enflasyon devralan AKP 20 yılda enflasyonu 55 puan artırmış oldu.
Son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. 2012 Kasım’da 212 olan TÜFE 2022 Kasım’da 1.115 olurken, 2012 Kasım’da 217 olan gıda fiyatları endeksi 2022 Kasım’da 1.527 oldu. 2022 Kasım’da iki endeks arasındaki fark 412 puana yükseldi.
Metodolojik not: Dar gelirlilerin ve emeklilerin gıda enflasyonu hesabında, TÜİK’in gelire göre tüketim harcamasının ve temel gelir kaynağının hanehalkı tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (2019) verileri ile ana harcama gruplarına göre TÜFE verileri esas alındı.
